Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB),Eylül 2025 dönemine ilişkin Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) verilerini açıkladı. Veriler, Türkiye ekonomisinin dış finansman ihtiyacını ve kırılganlığını gözler önüne seriyor. Net Uluslararası Yatırım Pozisyonu eksi 327,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu durum, Türkiye'nin yurt dışı varlıklarından daha fazla yükümlülüğünün olduğunu gösteriyor.

Türkiye'nin Varlık ve Yükümlülükleri Ne Durumda?

Eylül ayı itibarıyla Türkiye'nin yurt dışı varlıkları, üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 8,2 artışla 395,5 milyar dolara yükseldi. Yükümlülükler ise yüzde 3,1 artışla 722,6 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Bu da Türkiye'nin dış borç yükünün artmaya devam ettiğini gösteriyor.

Varlık kalemleri incelendiğinde, rezerv varlıklar 1,8 milyar dolar artarak 180,1 milyar dolar ile tarihsel olarak en yüksek değere ulaştı. Doğrudan yatırımlar kalemi yüzde 3,8 artışla 72,5 milyar dolar olurken, diğer yatırımlar kalemi ise yüzde 2,3 azalarak 138,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bankaların yabancı para efektif ve mevduat varlıkları yüzde 9,3 azalışla 42,7 milyar dolara geriledi.

Yükümlülükler tarafında ise portföy yatırımları alt kalemlerinden Genel Hükümet’in DİBS yükümlülükleri, yüzde 30,1 artarak 15,7 milyar dolara çıktı. Doğrudan yatırımlar kalemi yüzde 2,7 artışla 213,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken, portföy yatırımları kalemi yüzde 12,1 artarak 130,8 milyar dolar ve diğer yatırımlar kalemi yüzde 0,5 artarak 378,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

Uluslararası Yatırım Pozisyonu Neden Önemli?

Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP),bir ülkenin belirli bir dönemdeki dış varlıkları ile dış yükümlülüklerinin karşılaştırılmasıyla elde edilen bir göstergedir. UYP, bir ülkenin dış finansman ihtiyacını, dış borç yükünü ve dış şoklara karşı kırılganlığını ölçmek için kullanılır. Net UYP'nin negatif olması, ülkenin dış yükümlülüklerinin varlıklarından daha fazla olduğunu gösterir. Bu durum, ülkenin dış finansmana bağımlı olduğunu ve dış şoklara karşı daha kırılgan olduğunu işaret eder.

Türkiye'nin UYP verileri, ekonominin dış finansman ihtiyacının yüksek olduğunu ve dış borç yükünün artmaya devam ettiğini gösteriyor. Bu durum, Türk lirasının değer kaybı, enflasyon ve faiz oranları üzerinde baskı oluşturabilir. Önümüzdeki dönemde Türkiye'nin UYP'sini iyileştirmek için yapısal reformlar yapması, ihracatı artırması ve doğrudan yabancı yatırımları çekmesi gerekiyor.