Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) tarafından açıklanan son verilere göre, Türkiye otomotiv sektöründe 2024 yılının ilk çeyreğinde önemli değişimler yaşandı. Üretim rakamlarında düşüş gözlemlenirken, ihracat cephesinde kısmi bir artış kaydedildi. Peki, bu durumun ardında yatan sebepler neler? İşte detaylar:

Otomotiv Üretiminde Beklenmedik Düşüş

Ocak-Mart dönemini kapsayan verilere göre, toplam otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 9 azalarak 344 bin 120 adet olarak gerçekleşti. Otomobil üretimindeki düşüş ise yüzde 7 olarak belirlendi ve 220 bin 927 adet otomobil üretimi yapıldı. Ticari araç grubunda da benzer bir tablo söz konusu. Bu grupta üretim yüzde 11 oranında geriledi. Ağır ticari araçlardaki düşüş yüzde 32 iken, hafif ticari araçlardaki düşüş yüzde 9 olarak kayıtlara geçti.

Bu düşüşün nedenleri arasında ekonomik dalgalanmalar, talep değişiklikleri ve küresel tedarik zincirindeki aksamalar gösterilebilir. Özellikle ağır ticari araçlardaki belirgin düşüş, inşaat ve lojistik sektörlerindeki yavaşlamanın bir işareti olarak yorumlanabilir.

İhracatta Hafif Artış, Traktörde Büyük Düşüş

Üretimdeki düşüşe rağmen, otomotiv sanayisi ihracattaki liderliğini korudu. Toplam otomotiv ihracatı, 2024'ün aynı dönemine göre yüzde 2 artarak 9,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Avro bazında ise artış yüzde 1,4 oldu ve ihracat 8,6 milyar avroya ulaştı. Ana sanayi ihracatı yüzde 1, tedarik sanayi ihracatı ise yüzde 3 oranında arttı.

Ancak, ihracat cephesinde de bazı olumsuzluklar yaşandı. Toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 1 azalırken, otomobil ihracatı yüzde 3 düşüş gösterdi. En dikkat çekici düşüş ise traktör ihracatında yaşandı. Traktör ihracatı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 45 azalarak 2 bin 529 adede geriledi.

Pazar Daralması ve Yerli Araç Payı

İlk çeyrekte toplam pazar, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 azalarak 285 bin 818 adede düştü. Otomobil pazarı yüzde 4 azalarak 223 bin 793 adet olurken, ticari araç pazarında yüzde 16, ağır ticari araç pazarında yüzde 20 ve hafif ticari araç pazarında da yüzde 16 daralma görüldü.

Bu daralma, tüketicilerin alım gücündeki azalma, faiz oranlarındaki yükseliş ve ekonomik belirsizlikler gibi faktörlere bağlanabilir. Ayrıca, yerli araç payındaki düşüş de dikkat çekici bir nokta. Toplam taşıt pazarında yerli araç payı, geçen yılın ilk çeyreğine göre 2 puan azalarak yüzde 31'e geriledi.

Kapasite Kullanım Oranları

Otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 65 seviyesinde gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise şu şekilde:

• Hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç): yüzde 66
• Kamyon grubunda: yüzde 47
• Otobüs-midibüs grubunda: yüzde 60
• Traktörde: yüzde 44

Bu oranlar, sektördeki üretim potansiyelinin tam olarak kullanılamadığını gösteriyor. Özellikle kamyon ve traktör gruplarındaki düşük kapasite kullanım oranları, bu segmentlerdeki talep düşüklüğünün bir yansıması olarak değerlendirilebilir.

Otomotiv sektöründe yaşanan bu gelişmeler, Türkiye ekonomisi için önemli sinyaller taşıyor. Üretimdeki düşüş ve pazar daralması, sektörün geleceği hakkında soru işaretleri yaratırken, ihracattaki kısmi artış ise umut veriyor. Ancak, yerli araç payındaki düşüş ve kapasite kullanım oranlarındaki yetersizlik, sektörün rekabet gücünü artırmak için daha fazla çaba göstermesi gerektiğini ortaya koyuyor.