Döner kebabın kökeni hakkında yeni bir tartışma başladı! Yaşar Üniversitesi'nde düzenlenen "Kemeraltı ve İzmir Mutfağı" başlıklı seminerde, dönerin aslında İzmir'de doğduğu iddia edildi. Peki, bu lezzetli yemeğin gerçek doğum yeri neresi?

Dönerin İzmir'deki İzleri

Dr. Nejat Yentürk, 19. yüzyıl sonlarında yazılan yemek kitaplarında dönerin "İzmir kebabı" olarak anıldığını belirterek, bu eşsiz lezzetin doğduğu yerin Kemeraltı olduğuna dikkat çekti. Yentürk'e göre, dönerin dikey şişte pişirilerek yerden tasarruf sağlanması ve seyyar tezgahlarda sunulabilmesi, onu sokak yemekleri arasında ön plana çıkardı. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesine kadar uzanan tarihi belgeler, dönerin İzmir’de yapıldığını ortaya koyuyor. Batılı seyyahların gözlemleri ve Osmanlı dönemi yemek kitapları da bu görüşü destekliyor.

Döner: Eşitliğin Sembolü

Etin doğu toplumlarında sahip olduğu anlamı vurgulayan Dr. Yentürk, dönerin yalnızca bir yemek değil, aynı zamanda kültürel bir paylaşım biçimi olduğunu ifade etti. "Et şark toplumlarında sınıfsal değildir" diyen Yentürk, batı mutfağında bonfile veya antrikot gibi etlerin statü sembolü olarak kabul edildiğini, ancak dönerin herkese eşit şekilde sunulan “demokratik bir yemek” olduğunu vurguladı. “Kebapta bütün bir kuzu açılır, herkes eşit şekilde faydalanır. Döner, herkesin ortak sofrasıdır” diyerek, bu geleneğin Anadolu kültüründeki köklü paylaşım anlayışının bir yansıması olduğuna dikkat çekti. Dönerin bugünkü küresel başarısının ardında, bu eşitlikçi ruhun da yattığını söyledi.

Kokoreçte İzmir Farkı

İzmir’e özgü sokak lezzetlerinden biri olan kokoreçin kökeni hakkında da ilginç bilgiler veren Dr. Nejat Yentürk, bu lezzetin aslında bir Ortodoks Hristiyan geleneğinden geldiğini ifade etti. Kokoreç, Balkan coğrafyasında Paskalya kutlamalarında hazırlanan geleneksel bir yemektir. Ancak İzmir’in sokak mutfağı bu yemeği rafine bir hale getirmiştir. İzmir’de kokoreç yalnızca bumbar ve ince bağırsakla hazırlanırken, diğer bölgelerde çeşitli sakatatların karıştırılmasıyla yapılır. Yentürk’e göre bu detay bile İzmir’in damak tadındaki seçiciliği ve kültürel yaklaşımı ortaya koyuyor. “İzmir usulü kokoreç” adıyla anılan bu yöntem, son 20-30 yılda sabitlenmiş durumda ve kent sakinleri sacda yapılan versiyonları “kokoreç” olarak kabul etmiyor.

Sonuç olarak, döner kebabın kökeni hakkındaki bu tartışma, İzmir'in zengin mutfak kültürüne ve tarihine ışık tutuyor. Belki de dünya çapında sevilen bu lezzetin gerçek doğum yeri, Ege'nin incisi İzmir'dir. Bu durum, Türk mutfağının zenginliğini ve çeşitliliğini bir kez daha gözler önüne seriyor.