Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar'ın haziran ayı üretici ve market fiyatlarına ilişkin yaptığı açıklama, tüketicilerin ve üreticilerin yakından takip ettiği bir konu oldu. Bayraktar, markette 38 ürünün 26'sında fiyat artışı, 12'sinde ise fiyat azalışı görüldüğünü belirtti. Peki, bu değişimlerin arkasında yatan nedenler neler ve hangi ürünlerde ne gibi farklılıklar yaşandı?

Markette En Çok Artan ve Azalan Ürünler

Haziran ayında marketlerde en çok fiyat artışı yaşanan ürün limon oldu. Limonun fiyatı %42 gibi önemli bir oranda artarken, onu %8,7 ile iç fındık, %8,3 ile yeşil soğan, %7,2 ile Antep fıstığı ve %7 ile pirinç takip etti. Fiyatı en çok azalan ürün ise %67,5 ile karpuz oldu. Karpuzu %18 ile patates, %17,5 ile yumurta, %10,1 ile patlıcan ve %8 ile çilek izledi.

Bayraktar, market fiyatlarındaki bu değişimleri şu şekilde değerlendirdi:

• Limon: Zirai dondan etkilenmesi ve rekoltede beklenen düşüş fiyatları yükseltti.
• Karpuz: Mevsimsel bolluk ve artan arz fiyatları düşürdü.
• Patates ve Yumurta: Üretimdeki artış ve talebin azalması fiyatları aşağı çekti.

Üreticideki Durum Nasıl?

Üretici cephesinde ise 30 ürünün 9'unda fiyat artışı, 14'ünde fiyat düşüşü görüldü. 7 üründe ise herhangi bir fiyat değişimi yaşanmadı. Üreticide en fazla fiyat düşüşü %89,5 ile yine karpuzda görüldü. Karpuzdaki bu düşüşü %30,8 ile patates, %22,2 ile salatalık, %16,4 ile patlıcan ve %15,3 ile domates izledi. En çok fiyat artışı ise %43,1 ile kırmızı mercimekte yaşandı. Kırmızı mercimekteki artışı %20 ile maydanoz, %18,6 ile sivri biber ve %5,9 ile limon takip etti.

Üreticideki fiyat değişimlerinin nedenleri ise şöyle sıralanabilir:

• Kırmızı Mercimek: Yeni sezon ürünü olması nedeniyle fiyatlar yükseldi.
• Maydanoz: Ürün arzının azalması fiyatları artırdı.
• Salatalık, Patlıcan, Domates ve Kabak: Arzın artması fiyatların düşmesine neden oldu. Özellikle Adana gibi bazı illerde yaşanan aşırı sıcaklıklar, sofralık domatesin değerini yitirmesine ve fiyatların daha da düşmesine yol açtı.

Bayraktar, üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla %600 ile karpuzda görüldüğünü de vurguladı. Karpuzu %284 ile kuru soğan, %261,6 ile kabak, %225,5 ile nohut ve %220,8 ile kuru fasulye takip etti.

Girdi Maliyetleri ve Orta Doğu Gerilimi

Bayraktar, Orta Doğu'daki gerilimin Türkiye'deki gübre fiyatlarını artırdığına da dikkat çekti. Çatışmanın yaşandığı bölgedeki ülkelerin gübre üretiminde dünyada önemli bir yere sahip olduğunu belirten Bayraktar, sevkiyat yollarındaki kısıtlamaların gübre veya gübre ham maddesi temin eden ülkelerdeki fiyatları artırdığını ifade etti. Gübrelere ek olarak mazot fiyatlarındaki artışın da tarımsal üretimi olumsuz etkilediği belirtildi.

Sonuç olarak, haziran ayında market ve üretici fiyatlarında önemli değişimler yaşandı. Mevsimsel etkiler, arz-talep dengesi ve dış faktörler bu değişimlerde etkili oldu. Tüketiciler ve üreticiler için bu dalgalanmaları takip etmek ve doğru stratejiler geliştirmek büyük önem taşıyor. Özellikle girdi maliyetlerindeki artışın üreticiler üzerindeki baskısı, önümüzdeki dönemde fiyatlar üzerinde daha da etkili olabilir.