Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Macaristan ziyareti öncesinde dikkat çekici bir uyarıda bulundu. UCM Taraf Ülkeler Konseyi Başkanı Paivi Kaukoranta, Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto'ya gönderdiği mektupta, Netanyahu'nun ülkeye giriş yapması halinde tutuklanması gerektiğini vurguladı. Bu talep, Netanyahu hakkında daha önce çıkarılan tutuklama emri ve Macaristan'ın UCM ile olan yükümlülükleri çerçevesinde yapıldı.
UCM'nin Tutuklama Talebi ve Gerekçeleri
Paivi Kaukoranta'nın mektubunda, Netanyahu hakkında 21 Kasım 2024 tarihinde insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları nedeniyle UCM tarafından tutuklama emri çıkarıldığı hatırlatıldı. Kaukoranta, Roma Statüsü'nün 86. maddesi uyarınca taraf devletlerin UCM ile tam işbirliği yapmakla yükümlü olduğunu belirtti. Ayrıca, Statü'nün 89 (1). maddesi gereği, taraf devletlerin Mahkeme'nin tutuklama ve teslim taleplerini yerine getirme zorunluluğu olduğu ifade edildi. Mektupta, Mahkeme'nin yargıladığı suçların dünya barışı ve güvenliğini tehdit ettiği vurgulanarak, taraf devletlerin bu suçların faillerinin cezasız kalmasına izin vermeme taahhüdü olduğu kaydedildi.
Kaukoranta, "Tüm taraf devletlerin UCM ile işbirliği görevini yerine getirmesi ve Netanyahu'nun topraklarına girmesi durumunda tutuklanarak Mahkeme'ye teslim edilmesi yükümlülüğünü yerine getirmesi esastır." ifadesini kullandı. Bu açıklama, uluslararası hukuk ve adalet açısından büyük önem taşırken, Macaristan hükümetinin nasıl bir tavır sergileyeceği merak konusu oldu.
Macaristan'ın UCM'den Ayrılma Kararı
Netanyahu'nun ziyareti sırasında Macaristan hükümeti, UCM'den ayrılma sürecini başlattığını duyurdu. Bu karar, uluslararası kamuoyunda şaşkınlıkla karşılandı. Roma Statüsü'ne göre, çekilme süreci BM Genel Sekreteri'ne yapılan bildirimden bir yıl sonra yürürlüğe giriyor. Bu süre içinde Macaristan'ın UCM'ye karşı yükümlülüklerini yerine getirmesi ve gerektiğinde tutuklama emrini uygulaması gerekiyor.
Macaristan'ın UCM'den ayrılma kararı alması, ülkenin uluslararası hukuk ve adalet sistemine olan bağlılığı konusunda soru işaretleri yarattı. Benzer şekilde Filipinler de 2018'de UCM'den çekilme kararı almış, ancak dönemin Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, çekilme öncesi suçlamalar nedeniyle halen UCM'de yargılanıyor.
UCM Nedir ve Neden Önemlidir?
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları ve saldırı suçu gibi en ciddi uluslararası suçları yargılamak üzere kurulmuş daimi bir mahkemedir. Roma Statüsü ile kurulan UCM, uluslararası toplumun vicdanını temsil eder ve bu tür suçların faillerinin cezasız kalmasını engellemeyi amaçlar. UCM, uluslararası hukukun üstünlüğünü sağlamak ve insan haklarını korumak için kritik bir role sahiptir.
- UCM, 2002 yılında kurulmuştur.
- Merkezi Hollanda'nın Lahey kentindedir.
- UCM'nin yargı yetkisi, Roma Statüsü'ne taraf olan ülkelerin vatandaşları veya topraklarında işlenen suçlarla sınırlıdır.
- UCM, ulusal yargı sistemlerinin tamamlayıcısıdır; yani, bir suçun ulusal mahkemelerde yargılanamaması veya yargılanmak istenmemesi durumunda devreye girer.
UCM'nin çalışmaları, dünya genelinde adalet ve hesap verebilirliğin sağlanmasına katkıda bulunmaktadır. Bu nedenle, UCM'nin bağımsızlığı ve etkinliği, uluslararası toplum için büyük önem taşır.
UCM'nin Macaristan'a yaptığı bu uyarı, uluslararası hukuk ve siyaset açısından önemli bir dönüm noktasıdır. Macaristan'ın UCM'den ayrılma kararı ve Netanyahu'nun olası tutuklanması, bölgedeki dengeleri değiştirebilecek potansiyele sahiptir. Bu gelişmelerin, uluslararası ilişkiler ve adalet sistemi üzerindeki etkileri yakından takip edilecektir.
