Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi kaçakçılığıyla mücadelede yeni bir adım atarak, yapay zeka destekli sistemlerle doktorları takibe aldı. Özel muayenehanesi bulunan 28 bin 931 doktor, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) radarına girdi. Yapılan detaylı analizler sonucunda, sisteme takılan doktorlar gönüllü uyum göstererek 2,1 milyar liralık matrah artışı yaptı.

Yapay Zeka ve Risk Senaryoları Devrede

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB),serbest meslek erbabı olan doktorlar üzerinde kapsamlı bir analiz çalışması başlattı. Bu çalışma kapsamında yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmaları kullanılarak risk senaryoları oluşturuldu. Çok değişkenli veri kümeleriyle çalışan bu senaryolar, doktorların vergi uyum düzeylerini değerlendirmede önemli rol oynadı.

Analizler sonucunda 3 bin 663 doktor, vergi uyumu açısından "yüksek riskli" olarak belirlendi. Ancak, bu doktorlara doğrudan cezai işlem uygulanmak yerine, önleyici denetim ve gönüllü uyum yaklaşımı benimsendi. Doktorlara vergi mevzuatı hakkında gerekli bilgilendirme ve yönlendirmeler yapıldı.

Riskli gruptaki doktorlar bilgilendirilerek pişmanlıkla beyanlarını güncellemeleri istendi. Bu çağrıya yanıt veren 1701 doktor, pişmanlık hükümlerinden yararlanarak gelir vergisi beyannamesi verdi. Bu beyanlar kapsamında 1,7 milyar lira matrah bildirildi. Beyan edilen tutar üzerinden yapılan hesaplamaya göre, mükellef başına ortalama matrah uyum öncesine göre 5 kat arttı.

KDV Beyannamelerinde Şok Fark

Aralık 2023 dönemine ilişkin KDV beyannameleri üzerinden yapılan analizde de çarpıcı sonuçlar elde edildi. Kanuni süresi içinde beyan edilen teslim ve hizmet tutarı yaklaşık 9 milyon lira düzeyinde kalırken, aynı döneme ait 2025 yılı içerisinde verilen düzeltme beyannameleriyle bildirilen tutar 358 milyon liraya ulaştı. Bu veriler, ilk etapta yapılan beyanların önemli ölçüde eksik olduğunu gösterdi.

Çalışma kapsamında riskli gruba dahil olmayan 158 doktor özelinde de etki analizi yapıldı. Bu doktorlar, 2025 yılı içinde herhangi bir zorlayıcı işlem olmadan pişmanlıkla beyanda bulundu ve toplamda 76 milyon lira matrah bildirdi.

Gönüllü Uyumun Önemi ve Sonuçları

Yapılan çalışmalar sonucunda, gönüllü uyumla 2,1 milyar liralık matrah artışı sağlandı. Gönüllü uyuma yanıt veren doktorlar hakkında vergi incelemesi yapılmadı. Ancak, gönüllü uyuma çağrıldığı halde gelmeyen veya yaptığı açıklamalar kabul edilmeyen doktorlar hakkında takdire sevk ya da vergi incelemesi süreçleri başlatılacak.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, gönüllü uyumun vergi sistemindeki önemine vurgu yaparak şunları söyledi:

Şimşek, gönüllü uyumun sürdürülebilir kamu maliyesi için vazgeçilmez olduğunu belirterek, "Vergi sistemimize güvenen, zamanında ve doğru beyanda bulunan tüm mükelleflerimize teşekkür ediyoruz. Bu modeli yaygınlaştırarak kayıt dışılıkla mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz" dedi.

Vergi Kaçakçılığına Karşı Mücadele Devam Edecek

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yapay zeka destekli denetimleri, vergi kaçakçılığıyla mücadelede önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Gönüllü uyumun teşvik edilmesi ve mükelleflerin bilgilendirilmesi, vergi adaletinin sağlanması ve kamu gelirlerinin artırılması açısından büyük önem taşıyor. Bakanlık, bu tür denetimlerin diğer sektörlerde de yaygınlaştırılacağını ve kayıt dışılıkla mücadelenin kararlılıkla sürdürüleceğini belirtiyor.