Kıdem tazminatı, bir çalışanın iş yerindeki her tam yıl için aldığı 30 günlük ücret tutarındaki ödemedir. Ancak, bu 30 günlük süre işçi lehine olacak şekilde sözleşmeyle artırılabilir. Peki, bu şekilde artırılan tutar, belirlenen kıdem tazminatı tavanını aşabilir mi? Bu sorunun cevabı, birçok çalışanın ve işverenin merak ettiği bir konu. Habertürk okurlarının sorularını yanıtlayan uzmanlar, bu konuya açıklık getirdi.
Kıdem Tazminatı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi halinde, işveren tarafından ödenen bir tazminattır. Bu tazminat, işçinin iş yerindeki çalışma süresi ve son brüt ücreti dikkate alınarak hesaplanır. Her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir. Ancak, bu 30 günlük süre, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile işçi lehine artırılabilir. Örneğin, iş sözleşmesinde her yıl için 40 gün üzerinden kıdem tazminatı ödeneceği belirtilebilir.
Kıdem tazminatı hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
- Kıdem tazminatı, işçinin son brüt ücreti üzerinden hesaplanır.
- Yemek, yol gibi düzenli ödemeler de brüt ücrete dahil edilir.
- Kıdem tazminatı tavanı, her yıl devlet tarafından belirlenir.
- İş sözleşmesi ile artırılan süreler, tavanı aşabilir mi sorusu önemlidir.
Sözleşmeyle Artırılan Kıdem Tazminatı Tavanı Aşar Mı?
En çok merak edilen soruya gelecek olursak; sözleşmeyle artırılan kıdem tazminatı, belirlenen tavanı aşabilir. Yargıtay'ın bu konudaki kararları, işçi lehine yorumlanmaktadır. Eğer iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde, kıdem tazminatının 30 günden fazla bir süre üzerinden ödeneceği belirtilmişse, bu durumda hesaplanan tazminat, kıdem tazminatı tavanını aşsa bile işverenin bu tutarı ödemesi gerekmektedir. Yani, tavan uygulaması sadece kanundan kaynaklanan 30 günlük süre için geçerlidir. Sözleşmeyle artırılan kısım için bir sınırlama bulunmamaktadır.
Bu durumun temel nedeni, sözleşme serbestisi ilkesidir. İşçi ve işveren, kanunun emredici hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, sözleşme şartlarını serbestçe belirleyebilirler. Kıdem tazminatının artırılması da bu serbestinin bir parçasıdır. Ancak, bu artışın geçerli olabilmesi için, sözleşmede açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, kıdem tazminatı tavanı, kanuni düzenleme ile belirlenen bir sınırdır. Ancak, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile bu süre artırılabilir ve bu artırılan kısım için tavan uygulaması geçerli değildir. Bu durum, işçiler için önemli bir güvence sağlamaktadır ve işverenlerin de sözleşme yaparken bu hususu dikkate almaları gerekmektedir. Kıdem tazminatı, çalışanların uzun yıllar süren emeklerinin karşılığıdır ve bu nedenle hakkaniyetli bir şekilde ödenmesi büyük önem taşır.