Yapay zeka (YZ), 2033 yılında nesnelerin interneti (IoT), blokzincir ve elektrikli araçları geride bırakarak piyasa değeri en büyük teknoloji alanı olarak öne çıkacak. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından yayınlanan Teknoloji ve İnovasyon 2025 raporu, yapay zekanın 2033'te 4,8 trilyon dolarlık bir piyasa değerine ulaşacağını öngörüyor.

Yapay Zeka Ekonomileri Dönüştürüyor

Rapora göre, yapay zeka ekonomileri dönüştürmekte ve büyük fırsatlar yaratmaktadır. Ancak, özellikle eşitsizliği artırabilecek yeni riskler de barındırmaktadır. Yapay zeka, ilerleme ve gelişim için güçlü bir araç olsa da, doğası gereği kapsayıcı olarak görülmemektedir. Bu durum, yapay zeka altyapısı ve uzmanlığına erişimin birkaç ekonomide yoğunlaşmasına neden olmaktadır. Örneğin, başta ABD ve Çin'de olmak üzere 100 şirket, küresel kurumsal AR-GE harcamalarının yüzde 40'ını gerçekleştirmektedir. Apple, Nvidia ve Microsoft gibi büyük teknoloji şirketleri, tüm Afrika kıtasının gayrisafi yurt içi hasılasına karşılık gelen yaklaşık 3 trilyon dolarlık bir piyasayı kontrol etmektedir.

UNCTAD, ulusal ve kurumsal düzeyde pazar hakimiyetinin, teknolojik bölünmeleri genişletebileceği ve gelişmekte olan birçok ülkeyi yapay zekanın faydalarından mahrum bırakabileceği uyarısında bulunmaktadır.

Yapay Zeka İş Gücünü Nasıl Etkileyecek?

Rapora göre, yapay zeka dünya genelindeki mesleklerin yüzde 40'ını etkileyerek üretkenlik kazanımları sunabilir. Ancak, bu durum işlerde çalışanların yerinden edilmesiyle ilgili endişeleri de artırmaktadır. Yapay zekaya dayalı otomasyonun faydaları nedeniyle iş gücünün olumsuz etkilenmesi, eşitsizliklerin artmasına ve gelişmekte olan ülkelerdeki düşük maliyetli iş gücünün rekabet avantajının azalmasına neden olabilir.

Çoğu Küresel Güney'de olmak üzere 118 ülke, halihazırda yapay zekayla ilgili gelişmelerde yer alamamaktadır. Bu nedenle UNCTAD, yapay zeka düzenlemesi ve etik çerçeve şekillenirken, gelişmekte olan ülkelerin bu tartışmalarda yer alması için daha güçlü uluslararası işbirliği, eşitlik, şeffaflık ve ortak faydalara öncelik veren küresel adımlar atılması çağrısında bulunmaktadır.

Geleceğe Yönelik Öneriler

• Uluslararası İşbirliği: Gelişmekte olan ülkelerin yapay zeka tartışmalarına katılımı sağlanmalı.
• Eşitlik ve Şeffaflık: Yapay zeka teknolojilerinin adil bir şekilde dağıtılması ve kullanılması sağlanmalı.
• Ortak Faydalar: Yapay zeka uygulamalarının tüm insanlığın yararına olacak şekilde geliştirilmesi teşvik edilmeli.

Yapay zeka, sunduğu fırsatlar ve beraberinde getirdiği risklerle geleceğimizi şekillendirmeye devam edecek. Bu nedenle, yapay zeka teknolojilerinin sorumlu bir şekilde geliştirilmesi ve yönetilmesi büyük önem taşımaktadır. UNCTAD'ın raporu, bu süreçte dikkate alınması gereken önemli noktalara ışık tutmaktadır. Yapay zeka çağında, küresel işbirliği ve kapsayıcı politikalarla tüm insanlığın bu teknolojiden faydalanması sağlanmalıdır.