İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024" araştırması, Türk sanayisinin AR-GE alanındaki yükselişini gözler önüne seriyor. 2023'te 30,6 milyar lira olan AR-GE harcamaları, 2024'te %98,4'lük rekor bir artışla 60,7 milyar liraya ulaştı. Bu çarpıcı artış, Türk sanayisinin geleceğe yönelik yatırımlarının ve rekabet gücünün önemli bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

AR-GE Harcamalarında Zirve: Üretimden Satışlara Oran Yükseldi

İSO araştırmasına göre, AR-GE harcamalarının üretimden satışlara oranı da dikkat çekici bir yükseliş gösterdi. 2023'te %0,48 olan bu oran, 2024'te %0,7'ye yükselerek ölçüm yapılan yıllar içindeki en yüksek seviyeye ulaştı. Bu durum, sanayi kuruluşlarının AR-GE'ye ayırdığı payın arttığını ve inovasyona daha fazla önem verdiğini gösteriyor.

En yüksek AR-GE harcaması yapan sektörler ise bir önceki yıla göre değişmedi. Motorlu kara taşıtları (32,2 milyar lira),elektrikli teçhizat imalatı (6,9 milyar lira) ve bilgisayar-elektronik sektörleri (5,3 milyar lira) zirvedeki yerlerini korudu. Bu üç sektör, İSO 500'ün toplam AR-GE harcamalarının %73,1'ini oluşturuyor.

Otomotiv Sektörü AR-GE'de Lokomotif Görevi Görüyor

Araştırmaya göre, AR-GE faaliyetlerini önemli ölçüde artıran otomotiv sektörü, 2024'te de İSO 500'ün toplam AR-GE harcamalarındaki artışta belirleyici bir rol oynadı. Otomotiv sektöründeki bu ivme, elektrikli araçlar, otonom sürüş teknolojileri ve yeni nesil motorlar gibi alanlardaki yatırımların artmasıyla yakından ilişkili.

AR-GE harcaması yapan kuruluş sayısı ise 2024'te 265 olarak kaldı. Bu sayı, 2018'de 276 ile tarihi zirveye ulaşmıştı. Sektörel dağılıma bakıldığında, gıda ürünlerinin imalatı (43 firma),motorlu kara taşıtları (38 firma),elektrikli teçhizat (25 firma) ve kimyasal ürünler (23 firma) öne çıkıyor.

• Gıda Ürünleri İmalatı: 43 firma
• Motorlu Kara Taşıtları: 38 firma
• Elektrikli Teçhizat: 25 firma
• Kimyasal Ürünler: 23 firma

Bu dört sektör, AR-GE yapan kuruluşların yaklaşık yarısını oluşturuyor.

Teknoloji Yoğunluğu Değişiyor: Düşük Teknoloji Öne Çıkıyor

Araştırma, teknoloji alanında yaratılan katma değerdeki değişimleri de ortaya koyuyor. 2024'te yaratılan katma değer içerisinde en yüksek payı %34,6 ile düşük teknoloji yoğunluklu sektörler aldı. Bu durum, 2023'ten farklı bir tablo çiziyor; zira o dönemde orta-düşük teknolojili sektörler öne çıkmıştı. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu sektörlerin payı %31,4'e gerilerken, orta-yüksek teknolojili sanayilerin payı %26,7'ye düştü. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı ise %7,4'e yükseldi.

Son üç yılda kaydedilen iyileşmelerle birlikte yüksek teknoloji yoğunluklu sektörler, 2024'te %7,4'e ulaşarak mevcut veri setinin en yüksek seviyesine ulaştı. Ancak, orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlerin katma değerden aldıkları toplam pay, düşük teknoloji grubundaki artışın etkisiyle %34,1'e düştü.

İSO 500 araştırmasının sonuçları, Türk sanayisinin AR-GE'ye yaptığı yatırımların arttığını ve bu durumun rekabet gücünü olumlu yönde etkilediğini gösteriyor. Özellikle otomotiv sektöründeki AR-GE hamlesi, sanayinin geleceği için umut verici bir gelişme. Ancak, teknoloji yoğunluğu açısından düşük teknolojili sektörlerin öne çıkması, orta ve yüksek teknolojili alanlara daha fazla yatırım yapılması gerektiğini işaret ediyor. Türk sanayisinin küresel rekabette öne çıkabilmesi için AR-GE ve inovasyonun önemi giderek artıyor.